Phó giám đốc IAEA Ollie Heinonen mô tả thỏa thuận này là một cơ cấu để giải quyết hàng loạt vấn đề hạt nhân với Iran. Còn sếp của ông là Mohammed ElBaradei nhận định, đây sẽ là hướng đi tháo ngòi khủng hoảng ngoại giao đang diễn ra xung quan vấn đề hạt nhân của Iran.

Nước nặng vốn được sử dụng để hãm bớt nơtron tốc độ cao thành nơtron nhiệt, nhằm dễ dàng tạo ra phản ứng dây chuyền phân hạch hạt nhân. Do đó, đây là một trong những chất làm chậm quen thuộc trong các lò phản ứng trên thế giới hiện nay. Bên cạnh đó, nước nặng còn được dùng để sinh ra plutonium sử dụng trong bom nguyên tử.  

Nhà máy nước nặng Arak nằm cách Tehran 190 km về phía tây nam và từ lâu đã trở thành tâm điểm tranh cãi giữa Iran và phương tây. Dự án này lần đầu tiên được thế giới biết đến từ năm 2002 và theo kế hoạch sẽ hoàn thành vào năm 2009.

Ngoài nhà máy Arak, IAEA cũng đạt được sự đồng thuận với Iran về vấn đề thiết lập hoạt động thanh sát mới và các biện pháp đảm bảo an toàn tại cơ sở tinh chế uranium ở Natanz. Theo một số chuyên gia, nhà máy Natanz khi hoàn thành có thể chứa được khoảng 50.000 máy ly tâm khí tiên tiến, đủ để sản xuất số uranium dùng cho việc xuất xưởng hơn 20 đơn vị vũ khí hạt nhân mỗi năm.

Tuy nhiên, Tehran vẫn đang tiếp tục làm giàu uranium bất chấp nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Họ khẳng định chương trình hạt nhân chỉ nhằm mục đích dân sự, không phục vụ cho chế tạo bom. Nhưng EU và Mỹ lại cáo buộc Tehran đang tìm cách sản xuất vũ khí hủy diệt và yêu cầu họ ngừng tinh chế uranium.

Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã thông qua hai nghị quyết trừng phạt nhằm vào Iran vì nước này không chấm dứt làm giàu uranium theo yêu cầu của cộng đồng quốc tế. Cơ quan này cũng đang cân nhắc nghị quyết thứ ba được cho là nghiêm khắc hơn nhằm vào Tehran.

Theo Vietnamnet, 14/07/2007