Mạng lưới cơ quan pháp quy hạt nhân các nước khu vực Đông Nam Á (ASEANTOM) | Tin tức

Hoạt động của Cục » Tin tức sự kiện của Cục

Mạng lưới cơ quan pháp quy hạt nhân các nước khu vực Đông Nam Á (ASEANTOM)

10:10 08/04/2020: Việc sử dụng và ứng dụng công nghệ hạt nhân trong khu vực ASEAN đang ngày càng phát triển trong các lĩnh vực khác nhau. Rõ ràng nhất là một số quốc gia thành viên ASEAN đã lên kế hoạch/khởi xướng các chương trình năng lượng hạt nhân của mình để đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng. Trong thúc đẩy việc sử dụng năng lượng hạt nhân, cần lưu ý rằng tác động của một vụ tai nạn hạt nhân có thể là xuyên biên giới - như được phản ánh rõ ràng qua vụ tai nạn Fukushima năm 2011. Do đó, hợp tác về các vấn đề hạt nhân giữa các quốc gia trong khu vực là rất cần thiết.

Việc thiết lập một mạng lưới giữa các cơ quan quản lý hạt nhân hoặc các cơ quan có thẩm quyền liên quan của các quốc gia thành viên ASEAN là phù hợp với nhu cầu thúc đẩy sử dụng năng lượng hạt nhân an toàn, an ninh và hòa bình trong khu vực. Nhân dịp kỷ niệm 50 năm Cơ quan Nguyên tử vì hòa bình (OAP) năm 2011, OAP đã tổ chức Hội nghị quốc tế về An toàn, An ninh và Thanh sát năng lượng hạt nhân tại Bangkok, Thái Lan. Từ hội nghị, OAP đã nhận thấy tất cả các nước Đông Nam Á đều có chung một mục tiêu là đạt được mức độ cao về an toàn và niềm tin công chúng trong các vấn đề liên quan đến hạt nhân và phóng xạ. Ý tưởng thiết lập mạng lưới các cơ quan quản lý về năng lượng nguyên tử giữa các nước ASEAN cũng được đề xuất trong một cuộc tham vấn không chính thức và nhận được phản hồi tích cực từ các đồng nghiệp ASEAN.
Nhận thức được tầm quan trọng của an toàn, an ninh và thanh sát hạt nhân trong khu vực, cũng như vai trò quan trọng của các cơ quan pháp quy hạt nhân hoặc các cơ quan có liên quan trong việc tăng cường hợp tác trong các vấn đề này, các nhà lãnh đạo ASEAN, trong Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 20 năm 2012, đã hoan nghênh ý tưởng phát triển một mạng lưới giữa các cơ quan pháp quy hạt nhân hoặc các cơ quan có liên quan trong khu vực, cho phép các cơ quan pháp quy trao đổi thông tin liên quan đến hạt nhân và kinh nghiệm về những thực tiễn tốt nhất, tăng cường hợp tác và phát triển năng lực trên cả ba khía cạnh, đó là an toàn, an ninh và thanh sát hạt nhân. Mạng lưới cơ quan pháp quy hạt nhân các nước khu vực Đông Nam Á (ASEANTOM) ra đời.
OAP đã tổ chức Hội nghị hoàn thiện Điều khoản tham chiếu của ASEANTOM vào ngày 30 tháng 8 năm 2012. Cuộc họp này là bước khởi đầu để các quốc gia thành viên ASEAN hợp tác để hoàn thiện Điều khoản tham chiếu của ASEANTOM nhằm tăng cường sự phát triển về kiến thức và tài nguyên để đảm bảo an toàn, an ninh và thanh sát cho sử dụng hòa bình năng lượng hạt nhân.
Vào năm 2013, Thái Lan đăng cai tổ chức Hội nghị ASEANTOM lần thứ nhất từ 3 - 4 tháng 9 năm 2013 nhằm trao đổi thông tin và hợp tác trong lĩnh vực an toàn, an ninh và thanh sát hạt nhân giữa các quốc gia thành viên và thiết lập kế hoạch hoạt động của mạng lưới. Kế hoạch hành động của ASEANTOM là kết quả của cuộc họp.
Năm 2014, Hội nghị ASEANTOM lần thứ 2 trong thời gian 25 - 27 tháng 8 năm 2014 đã được tổ chức tại tỉnh Chiang Mai của Thái Lan. Cuộc họp đã xem xét các hoạt động được thực hiện trong năm qua và thảo luận về các hoạt động tiếp theo trong kế hoạch hoạt động cho năm 2015 - 2016. Các hoạt động này bao gồm một số hội thảo và các khóa đào tạo về chuẩn bị và ứng phó khẩn cấp cũng như quản lý và văn hóa an ninh hạt nhân.
Năm 2015, Malaysia đăng cai tổ chức Hội nghị ASEANTOM lần thứ 3 vào ngày 20 tháng 8 năm 2015 để xem xét các hoạt động được thực hiện trong thời gian qua và thảo luận về các hoạt động tiếp theo trong kế hoạch hoạt động ASEANTOM cho năm 2016 - 2017. Bao gồm việc thực hiện dự án hợp tác khu vực 4 năm giữa IAEA-ASEANTOM bắt đầu từ năm 2016, để hỗ trợ phát triển cơ sở dữ liệu phóng xạ môi trường khu vực và khung ứng phó và ứng phó khẩn cấp hạt nhân ở Đông Nam Á - sau này được gọi là RAS9077.
Vào ngày 23 tháng 12 năm 2015, ASEANTOM đã được chỉ định là một cơ quan ngành thuộc Cộng đồng An ninh Chính trị ASEAN như được nêu trong Phụ lục I của Hiến chương ASEAN. ASEANTOM báo cáo cho Hội nghị quan chức cấp cao ASEAN (ASEAN SOM).
Năm 2017, Philippines đăng cai tổ chức Hội nghị ASEANTOM lần thứ 4 trong thời gian từ 7 - 8 tháng 12 năm 2017. Cuộc họp đã khởi xướng các ý tưởng và thảo luận về việc thành lập một trang web chính thức của ASEANTOM, thành lập ban thư ký ASEANTOM, kế hoạch làm việc 5 năm của ASEANTOM và các đề xuất dự án khu vực.
Năm 2018, Singapore đã tổ chức Hội nghị ASEANTOM lần thứ 5 trong thời gian 26 - 28 tháng 6 năm 2018 để hoàn thiện các vấn đề từ cuộc họp trước đó, cũng như xem xét dự thảo Thỏa thuận thực tiễn giữa IAEA và ASEAN về hợp tác trong lĩnh vực khoa học và công nghệ hạt nhân và ứng dụng , An toàn hạt nhân, an ninh và bảo vệ.
Năm 2019, từ ngày 01-03/7/2019, tại Krabi, Thái Lan, đã diễn ra Hội nghị ASEANTOM lần thứ 6. Hội nghị đã thảo luận, trong giai đoạn từ nay đến năm 2023, ASEANTOM đặt mục tiêu ưu tiên nâng cao năng lực của các quốc gia ASEAN về ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân dựa trên việc thiết lập mạng lưới vùng về quan trắc bức xạ cảnh báo sớm (EWRMN) cùng với hệ thống hỗ trợ ra quyết định (DSS) và chương trình đào tạo nguồn nhân lực thông qua một số dự án hợp tác vùng quan trọng được tài trợ bởi các Đối tác đối thoại lớn, bao gồm IAEA, Ủy ban Châu Âu (EC) và Bộ Năng lượng Hoa Kỳ (US.DOE).
Năm 2020, Hội nghị ASEANTOM lần thứ 7 sẽ được Việt Nam đăng cai tổ chức tại Hà Nội vào tháng 7/2020.

TTĐT, theo ASEANTOM