Ngày 20/8 VietNamNet liên tục nhận được điện thoại, cùng hai thư điện tử từ hai địa chỉ trong TP. Hà Nội. 

Từ Cục Kiểm soát và An toàn bức xạ, hạt nhân (VARANSAC), Cục trưởng Ngô Đặng Nhân gửi đến tấm hình chụp mẫu vật Uran, tang chứng của chuyên án O27Z vẫn lưu giữ trong kho phóng xạ của Viện Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân từ 12 năm trước, khi các chiến sĩ công an đưa đến kiểm nghiệm. 

Con số khắc trên bề mặt hiện vật 215 - 283 - 44 - 4, dòng chữ “MATERIAL DEPLETED URANIUM” (mẫu vật uran nghèo) và vết sứt ở một góc như khẳng định lời của ông Cục trưởng: Đúng là tang vật của chuyên án. 

Đối với giới Vật lý hạt nhân và Y học phóng xạ, điều đó cũng đủ giải oan cho cục Uran về tội gây ra bệnh tật cả chục con người từng lập công phá một vụ án buôn lậu. Nhưng ông Nguyễn Hào Quang - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ kỹ thuật An toàn bức xạ và hạt nhân và các đồng nghiệp vẫn đến tận hiện trường nhận diện và khảo sát một lần nữa tang vật. 

Trả lời về các thiết bị và phương pháp xác định tính “giàu, nghèo” của khối uran, đo liều bức xạ anpha, beta, gamma và lấy phổ gamma của hai đồng vị U235 và 238, ông Quang cho biết: Đó là những thiết bị chuẩn nhất hiện có ở Việt Nam mà các phòng thí nghiệm trên thế giới cũng đang dùng.

12 năm trước, chính ông Quang đã tham gia khảo nghiệm mẫu tang vật này. Axit HCl loãng đã dùng để làm sạch bề mặt khối Uran, phổ kế gamma hiện đại đã dùng để theo dõi phổ gamma. Và kết quả phân tích cho thấy: hàm lượng đồng vị “quý hiếm” U235 chỉ chiếm khoảng 0,25%. Trong khi, hàm lượng trong các quặng Uran tồn tại trên quả đất còn lớn hơn, khoảng 0,7%. Như vậy, mẫu uran tang vật thuộc loại uran nghèo.

Con số về hoạt độ phóng xạ trên bề mặt hiện vật mà ông Quang đo được là:

- Với loại bức xạ anpha, số liệu đo là 0,037 Bq/m2, trong lúc giới hạn cho phép mà thế giới quy định là 4 Bq/m2,
-  Với beta, số liệu đo là 0,49 Bq/m2, trong lúc giới hạn cho phép mà thế giới quy định là 40 Bq/m2.

Phổ Gamma của mẫu uran nghèo

Với các tia gamma, số liệu đo được cho thấy: người đứng cách hiện vật 1m gần như không chịu một liều chiếu xạ bổ sung nào, ngoài liều bình thường mà ai sống trên trái đất này cũng phải chịu. Trong trường hợp xấu nhất, ai đó phải ôm tang vật sát vào người trong suốt hàng trăm giờ (!), cũng không vượt quá liều cho phép. 

Những con số ghi đo được trong những ngày gần đây gần như lặp lại những con số đã đo 12 năm trước. Những con số đó như cất lên một lời khuyến cáo: nên đi theo hướng khác nếu muốn đi tìm nguyên nhân gây ra bệnh tật hiểm nghèo trong số những chiến sĩ có công trong vụ phá án O27Z, 12 năm trước.  

Tuy vậy, lúc này việc tổ chức khám nghiệm lại ở các Khoa Y học hạt nhân có đầy đủ phương tiện chuyên dùng cho các chiến sĩ từng lập nhiều chiến công, đang ốm đau, cũng là điều tốt. Đặc biệt, các chế độ chữa bệnh, chăm sóc và bồi dưỡng đối với họ, dù nguyên nhân nào gây nên, cũng là điều đáng được quan tâm. 

Theo Vietnamnet, ngày 21/8/2007