Các đại biểu của 49 quốc gia thành viên đã tham dự hội thảo về dịch vụ đánh giá tích hợp quản lý chất thải phóng xạ và nhiên liệu đã qua sử dụng, tháo dỡ cơ sở hạt nhân và xử lý môi trường (ARTEMIS), diễn ra từ ngày 10-13/04. Tại hội thảo, các lợi ích và các bước thực hiện liên quan đến ARTEMIS đã được đưa ra và thảo luận. Uỷ ban Châu Âu đóng góp quỹ để phát triển dịch vụ đánh giá  ARTEMIS, cũng cử một đại biểu đến tham dự hội thảo.
Phạm vi của các cuộc đánh giá ARTEMIS trải rộng từ các chính sách cấp cao đến các chủ đề kỹ thuật cụ thể. Thông qua ARTEMIS, một nhóm các chuyên gia độc lập đưa ra cho các chính phủ hoặc các tổ chức các ý kiến thống nhất về các lĩnh vực quản lý chất thải phóng xạ và nhiên liệu đã qua sử dụng, tháo dỡ cơ sở hạt nhân, xử lý môi trường tại các địa điểm bị nhiễm xạ, các chính sách và chiến lược quốc gia hiện tại hoặc đã được lên kế hoạch cho khung pháp lý.
Ông Christophe Xerri, trưởng phòng chu trình nhiên liệu hạt nhân, công nghệ xử lý chất thải và các lò phản ứng nghiên cứu của IAEA cho biết: “Chúng tôi đã phát triển dịch vụ đánh giá ARTEMIS như một dịch vụ toàn diện với cách tiếp cận linh hoạt, từ đó
chúng tôi có thể đáp ứng một cách tốt nhất các nhu cầu khác nhau của nước thành viên hoặc tổ chức. Điều này cũng sẽ giúp để xác định và chia sẻ các kinh nghiệm thực tiễn tốt”.
Peter Johnston, trưởng phòng phóng xạ, an toàn vận chuyển và xử lý chất thải, cho biết thêm: “Đánh giá này giúp các quốc gia thực hiện các biện pháp quản lý chất thải phóng xạ một cách an toàn hơn, cải thiện được mức độ an toàn phóng xạ toàn cầu. Tôi hi vọng nhiều quốc gia sẽ sử dụng dịch vụ này, vì nó đã được phát triển để thực hiện một cách dễ dàng nhất có thể.”
Các đại biểu đến từ một số nước thành viên chia sẻ những kinh nghiệm của họ về các nhiệm vụ đánh giá của IAEA trước đây trong lĩnh vực này và thảo luận các dự án cũng như chương trình có lợi nhuận từ dịch vụ đánh giá ARTEMIS. Các ví dụ trình bày đã chứng minh tiềm năng đa dạng của dịch vụ này, bao gồm các đánh giá tiếp cận tích hợp về lưu trữ tạm thời chất thải hoạt độ cao, vị trí của một cơ sở xử lý chất thải hoạt độ thấp và trung bình, trường hợp an toàn xử lý địa chất cho chất thải hoạt độ cao, và về hoạt động của một cơ sở xử lý đất hiếm.
Các tiêu chuẩn an toàn cao và thông lệ quốc tế
IAEA đã tiến hành nhiều đánh giá tương tự trong lĩnh vực quản lý chất thải phóng xạ trong thập kỷ qua. Xây dựng trên cơ sở kinh nghiệm này, bộ phận Năng lượng hạt nhân và An ninh và an toàn hạt nhân của IAEA đã đưa ra dịch vụ đánh giá tích hợp ARTEMIS vào năm 2014. Dịch vụ đánh giá ARTEMIS được yêu cầu bởi 6 quốc gia thành viên của IAEA. Nhiệm vụ đầu tiên sẽ được thực hiện trong năm nay tại Ý. Quốc gia này mời IAEA để đánh giá chương trình tháo dỡ 4 nhà máy điện hạt nhân và các cơ sở chu trình nhiên liệu hạt nhân khác của họ. Các nhà máy và cơ sở này đã không hoạt động từ năm 1987.
Theo ông Luca Desiata, Giám đốc điều hành SOGIN- Công ty quốc doanh của Ý, chịu trách nhiệm tháo dỡ nhà máy điện hạt nhân và quản lý chất thải phóng xạ, nhiệm vụ đánh giá lần này sẽ cung cấp những bài học quan trọng cho các nước thành viên khác của IAEA. Ông Desiata nói: “Ngành công nghiệp điện hạt nhân trên thế giới đang theo dõi chúng tôi vì phạm vi rộng của chương trình tháo dỡ tại Ý, bao gồm các nhà máy điện hạt nhân cũng như các cơ sở chu trình nhiên liệu liên quan. Chúng tôi sẵn sàng chia sẻ những kinh nghiệm thực tiễn với các quốc gia thành viên khác.”
Tăng cường sự tự tin trong nước và quốc tế.
Dịch vụ đánh giá ARTEMIS dựa trên các tiêu chuẩn an toàn, hướng dẫn kỹ thuật của IAEA và kinh nghiệm thực tiễn của quốc tế.
Dịch vụ này dùng cho các cơ quan chính phủ, cơ quan quản lý và các nhà hoạch định chính sách quốc gia, cũng như các nhà điều hành cơ sở và các tổ chức khác chịu trách nhiệm về quản lý chất thải phóng xạ, tháo dỡ các cơ sở hạt nhân và xử lý các địa điểm bị nhiễm xạ.
Lợi ích của dịch vụ đánh giá ARTEMIS bao gồm việc cải thiện hoạt động tổ chức liên quan đến các vấn đề được đánh giá: nâng cao tính an toàn, tối ưu hóa các hoạt động, tăng cường độ tin cậy của quá trình ra quyết định, cải thiện tính minh bạch và đảm bảo các dự án cụ thể tuân thủ các yêu cầu an toàn cần thiết.
 

Trung tâm TTĐT- Theo IAEA